مصاحبه دکتر فراهانی رئیس مرکز قلب تهران به مناسبت روز جهانی قلب

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران مرکز قلب تهران، رئیس مرکز قلب تهران به مناسبت روز جهانی قلب با شرکت در مصاحبه‌ایبا خبرنگار روابط عمومی این مرکز، به سوالات وی پاسخ داد.

-در خدمت دکتر علی واشقانی فراهانی رئیس مرکز قلب تهران هستیم، با توجه به اینکه امروز ۲۰ سپتامبر هفتم مهر روز جهانی قلب است اولاً این روز را به شما که متولی و دست اندر کار امور قلب هستید تبریک عرض می‌کنم و امیدوارم که با حضور شما فرایند زندگی سالم رشد و توسعه بیشتری پیدا کند، سوال اولم این است که مرکز قلب به عنوان یک سانتر بزرگ پیشگیری، درمان و پژوهش قلب برای این روز آیا تمهیداتی داشت و کار خاصی انجام شده؟
واقعیت این است که مرکز قلب تهران در زمینه ارائه خدمات درمانی به مردم عزیز کشور سالهاست که پیشگام است و ما در سال گذشته بیش از سیصد هزار مراجعه کننده را با بیماریهای مختلف قلبی عروقی پذیرا بودیم و به آنها ارائه خدمت کردیم، دغدغه خیلی مهم دیگر ما این بوده که بتوانیم با مداخلات جامعه محور در پیشگیری از بیماریهای قلبی عروقی کاری انجام دهیم.
مطالعات پژوهشکده ما و تیم علمی ما نشان می‌دهد که درسال ۲۰۲۱ میلادی تعداد کسانی که بیماری قلبی عروقی در کشور دارند حدود چهار میلیون نفر هستند، اگر هیچ مداخله جدی صورت نگیرد در سال میلادی ۲۰۳۰ تعداد بیماران قلبی عروقی کشور به شش میلیون نفر افزایش پیدا خواهند کرد یعنی چیزی حدود ۵۰ درصد افزایش بیماران را خواهیم داشت و علت اصلی آن هم این هرم جمعیتی است و افراد بالای ۵۰ سال ما به شدت در حال افزایش هستند، در سال ۲۰۳۰ تعداد کسانی که بالای ۶۵ سال هستند چیزی حدود ۱۰ درصد جمعیتمان خواهد بود و این یک زنگ خطر بسیار مهم است که باید توجه کنیم، باید حتماً زیر ساخت‌های متناسب با نیازهای مردم را فراهم کنیم و با توجه به اینکه بضاعت مالی بخش عمده‌ایاز مردم ما برای هزینه‌های در مانی قلب و عروق که هزینه‌های بسیار سنگینی هم دارند پایین است و از بخش خصوصی نمی‌توانند سرویس بگیرند، مرکز قلب و مراکز دولتی دیگر باید تلاش کنند تا بتوانند در ۱۰ سال آینده انقدر امکانات ارائه خدمت را افزایش دهند تا مردم ما اگر خواستند در بخش دولتی یک سرویس شایسته و در شأنی را بگیرند ما آمادگی این را داشته باشیم. 

ضمن اینکه قطعا باید این سیکل معیوب را بشکنیم و حتماً تلاش کنیم که پیشگیری بعنوان مهمترین رویکرد سلامت قلب و عروق در کشور توسعه پیدا کند البته همه جا شعارش را می‌دهند اما واقعیت این است که اقدامات عملیه تأثیر گذار خیلی در کشور جدی گرفته نشده است و مرکز قلب تهران بعنوان یک بیمارستان ارتقاء دهنده سلامت وظیفه خود میداند که مداخله جامعی در شهر تهران با توجه به مطالعات انجام شده و توان اعضای هیئت علمی دپارتمان پیشگیری از بیماریهای قلب و عروق که در سال گذشته در مرکز قلب ایجاد شده است انجام دهد و تعداد قابل توجهی از اعضای هیئت علمی و متخصصین مرتبط، علاقه مند و با دانش روز، در این دپارتمان هم اکنون مشغول به کار هستند و این دپارتمان پیشنهاداتی را برای رهبری مداخلات در کشور آماده کرده است و بنده امیدوار هستم که در سالهای آتی بتوانیم خبرهای خوبی در این زمینه داشته باشیم.
هم اکنون تیم علمی ما در پژوهشکده قلب و عروق مرکز قلب با اتکا به حدود ۶ سال پژوهش انجام شده در مرکز تحقیقات پیشگیری‌های اولیه از بیماریهای قلب و عروق پروژه‌هاییرا برای مداخلات تعریف کرده‌اندتا بتوانیم این مداخلات را انجام دهیم، همانطور که میدانید ما پروژه پیشگیری از بیماریهای قلبی عروقی با رویکرد اصلی ارتقاء سواد سلامت شهروندان تهرانی را طراحی کردیم و با همکاری معاونان بهداشتی دانشگاه خودمان و دانشگاه‌های دیگر باید آن را توسعه دهیم، کمک‌های سازمان‌های دیگر بخصوص شهرداری تهران را باید حتماً در کنارمان داشته باشیم، من امیدوارم که با کمک تمام سازمان‌هاییکه در این زمینه فعال هستند بتوانیم بررسی عوامل خطر مردم تهران و ارائه توصیه‌های لازم برای پیشگیری در زمینه‌های قلبی عروقی برای آحاد افراد جامعه صورت پذیرد.
شواهد علمی تأکید دارند که هر کسی که بالای ۲۰ سال دارد باید حتماً از لحاظ ریسک فاکتورهای بیماریهای قلبی عروقی بررسی شود و این جزو توصیه‌های علمی است که همه مطالعات در مورد آن اتفاق نظر دارند.

-از نرم افزار « دل شاد » گفتید، لطفاً توضیحات بیشتری را در این مورد بفرمایید.
خدا را شاکریم که در سال گذشته تلاش‌های چندین ساله ما به نتیجه رسید و نرم افزار غربالگری « دل شاد » رو نمایی شد و ما با کمک آن بررسی عوامل خطر تمامی کارکنان مرکز قلب تهران را انجام دادیم، تقریباً ۱۴۰۰ نفر از کارکنان خودمان را با این نرم افزار غربالگری کردیم، نه تنها توانستیم به این هدف اصلی دسترسی پیدا کنیم بلکه همه همکاران ما در مرکز قلب الان می‌دانند که چه عامل خطری از بیماریهای قلبی عروقی را دارند و احتمال بروز حوادث قلبی عروقی در ۱۰ سال آینده برایشان مشخص شده است که آیا در گروه‌های پر خطر هستند یا کم خطر، علاوه بر آن این نرم افزار این خاصیت را دارد که توصیه‌های لازم را هم به آنها ارائه دهد یعنی اگر علامتی دارند که نیاز ارجاع به متخصص دارد و یا اگر ریسک فاکتوری دارند نحوه مدیریت آن را آموزش دهد و اگر سبک زندگی نا درستی دارند می‌توانند توصیه‌های مورد نیاز را ببینند و یا اطلاعات تکمیلی مورد نیاز خود را در سایت « سرای سلامت » بیابند، در این سایت تعداد زیادی مقاله متناسب با نیازهای سلامت قلب و عروق وجود دارد که افراد می‌توانند از آنها استفاده کنند.
غربالگری و بررسی عوامل خطر کارکنان مرکز قلب قولی بود که ما اول سال به کارکنانمان داده بودیم که خدا را شکر حدود ۹۰ درصد محقق شده و امیدواریم که تا پایان مهر ماه برای بقیه افراد هم این کار انجام پذیرد، من هم از همکاران عزیزم در مرکز قلب، دوستانمان در دپارتمان پیشگیری و همه قسمت‌ها که مشارکت کردند تا این اتفاق مهم تحقق پیدا کند تشکر می‌کنم.

امروز هم به مناسبت روز جهانی قلب که با شعار « اتحاد قلب‌ها برای سلامت قلب‌ها » نامگذاری شده است، خدمت حدود ۶۰ نفر از بستگان درجه یک کارکنانمان در مرکز قلب بودیم که بصورت رایگان این بررسی برایشان انجام و عوامل خطرشان بررسی شد و مداخلات لازم برای آنها انجام شد و این هم بعنوان یک هدیه به مناسبت روز جهانی قلب برای کارکنان عزیزمان بود.
امیدوارم که کارهای اساسی که مداخلات کشوری و مداخله در شهر تهران است به فضل الهی بتواند در ماه‌ها و سال‌های آینده با رهبری علمی مرکز قلب پیش رود.

-شما در صحبتهایتان اشاره‌ای کردید به نرم افزار غربالگری، می‌خواستم بدانم که این نرم افزار برای عموم جامعه کی می‌تواند به صورت رسمی مورد استفاده قرار گیرد و به بهره برداری برسد؟
همانطور که عرض کردم نرم افزار «دل شاد» برای غربالگری عوامل خطر بیماریهای قلبی عروقی، سبک زندگی مرتبط با بیماریهای قلبی عروقی و علائم و نشانه‌های بیماریهای قلبی طراحی شده است، البته کار علمی آن حدود ۳ سال طول کشیده و در سال گذشته نسخه اول این نرم افزار به بهره برادری رسید که ما توانستیم همین ۱۴۰۰ نفر کارکنان خودمان را با آن غربالگری کنیم و هم اکنون همکاران ما در حال بر طرف کردن مشکلاتی هستند که در این پایلوت به آن رسیدن و امیدواریم که نسخه ۲ آن را بتوانیم تا آخر سال آماده کنیم که در اختیار عموم مردم عزیز قرار خواهد گرفت که هر کس خواست بتواند در سایت مرکز قلب یا سایت‌هاییکه آپلود خواهد شد مراجعه کند و خودش عوامل خطر را شناسایی کند و توصیه‌های لازم را بگیرد.
مهمترین مزیت این نرم افزار طراحی بر اساس آخرین راهنمایی‌های بالینی علمی اروپا و آمریکا و یافته‌های علمی خودمان در ایران برای مدیریت عوامل خطر است.  

-اگر صحبت پایانی در این زمینه یا توصیه‌ای برای همکاران و مردم دارید بفرمایید.
من دعا می‌کنم که خداوند این توفیق را به ما بدهد که این نگرانی جدی که بابت سلامت قلب و عروق در سال‌های آینده در کشور وجود دارد، به یک دغدغه و عزم ملی تبدیل شود، متأسفانه وقتی با کسانی که متولیان امور سلامت هستند صحبت می‌کنیم هنوز موضوع برایشان جا نیفتاده است.

اینکه ما تقریبا در هر دو دقیقه در شهر تهران یک سکته قلبی و یا یک تهدید به سکته قلبی داریم، این یک واقعیتی است که ما را نگران می‌کند، ما تعداد زیادی از این بیماران را در سنین پایین از دست می‌دهیم. متأسفانه در کشور ما سن بروز سکته‌های قلبی پایین است و این تأثیرات نا مطلوب خودش را علاوه بر سلامت روی فرهنگ، اقتصاد و خیلی از جنبه‌های دیگر زندگی می‌گذارد.
من می‌بینم که متولیان امر می‌گویند که در حوزه سلامت ما صد تا کار در دست داریم بعد می‌گویند یکی هم قلب عروق است! یعنی قلب و عروق را معادل بقیه کارها می‌دانند، در صورتی که مشخص است که اهمیت موضوع را متوجه نشدند و به خاطر همین است که بنده فکر می‌کنم که خداوند باید توفیق دهد تا همه متوجه شوند که منابع محدود کشور را جایی خرج کنند و دغدغه اصلی به سمتی برود که بیشترین فایده را در ارتقاء سلامت مردم عزیز کشورمان داشته باشد.
-بسیار ممنونم از وقتی که در اختیار ما گذاشتید.